Verontrustend

Verontrustend

Vanavond ontmoette ik Elias LeRiche, de oude directeur van Gemsbok Park, nu Kalahari Transfrontier Park, en zijn vrouw, koosnaam: ‘Doempie’. Het was een heel aangenaam weerzien na twintig jaar. We hebben gezellig uit gegeten bij Bi-Lo, Upington.
Allebei hadden – en hebben – Elias en ik het belang van de Kalahari, en vooral de beleving van echte ‘wildernis’ na aan het hart liggen.
In mijn tijd als zijn Botswaanse ‘buur’ hadden we vaak contact over de gevaren die het park bedreigden. Het gaat dan altijd en eeuwig om boeren die met een serie fake argumenten terrein van het park willen afsnoepen voor hun verrekte geiten en schapen. De natuur is altijd de klos. Boeren willen telkens nieuwe weidegronden omdat ze door hun eigen wanbeheer de bestaande gronden tot op het bot uitmergelen met overbegrazing. Dus moet telkens een nieuw gebied worden ingelijfd terwijl ze aan hun farm-management niets veranderen. Zo kun je wel doorgaan, en inderdaad: zo heeft de mens de aarde tot ‘beschaving’ gebracht. ‘In cultuur gebracht’, zoals dat zo mooi heet. Het is het verhaal van ‘Rupsje Nooitgenoeg’.


EIGEN HOND DOODGESCHOTEN

In ‘mijn tijd’ was de grens van het park een hot issue, en verdomd, tot op de dag van vandaag is dat niet anders. In 1985 claimden de boeren dat de parkgrens ánders was afgebakend dan wettelijk voorgeschreven. Het park zou land dat hen rechtens toekwam hebben afgepakt. Het heeft me toen een klein jaartje gekost om te achterhalen wat de werkelijke situatie was want communicatie bestond in die tijd niet. Ik had geen stroom of telefoon. Over internet en e-mail praten we al helemaal niet. Als ik van iemand iets wilde weten, moest ik hem fysiek opzoeken. Zo kwam ik na heel wat vooronderzoek bij het Department of Surveys and Lands in Gaborone, de hoofdstad van Botswana, terecht. Noem het maar de landmeetkundige dienst. Daar kreeg ik uit de eerste hand de ware achtergronden. Wettelijk is het voorschrift dat de grens 22 kilometer pal Oostwaarts moest lopen vanaf de toenmalige locatie van het hek van Twee Rivieren kamp, om daarna ietsje Noordelijk te gaan naar een hoog zandduin genaamd Fly’s Kop. Ooit had daar een jager per abuis zijn eigen hond ‘Fly’ aangezien voor een steenbokje en doodgeschoten. Ik had al vastgesteld dat er vanaf het hek een afwijking van pakweg negen graden Noordwaarts was, vergeleken met dat wettelijke voorschrift. En een twintig kilometer verder een heel flauwe buiging van amper twee graden.


LANDMETERS

Wat was er gebeurd? De ambtenaren van ‘Wildlife’ waren iets te voortvarend aan de slag gegaan vóór de ambtenaren van ‘Surveys & Lands’ arriveerden. Zij waren geen landmeters. Het gezonde verstand zegt dat de zon in het Oosten opkomt. Dus startten de Wildlife-mensen fluks met een kilometerslange afbakening in de richting van de opkomende zon. Maar het was winter, de zon kwam (op het Zuidelijk halfrond) Noordelijker op, dus maakten ze de fout van negen graden die ik had vastgesteld. Als de boeren er dus écht op zouden staan de grenzen van het park aan te passen, zouden ze land verliezen omdat hun weidegronden Zuidelijk van de grens lagen. De grens zou dan meer Zuidwaarts moeten lopen. Zo’n boodschap hoorden ze niet graag. Tijdens het huidige bezoek aan de Kalahari meldden LeRiche en ook Mister Small, de Immigration Officer in Twee Rivieren onafhankelijk van elkaar dat de boeren nog steeds protesteerden tegen de grenzen van het park. Mind you: het is pakweg der-tig jaar later! Nu claimen ze een deel van het park tot en met Kij Kij borehole, dat betekent pakweg veertig kilometer van het park opheffen! Twee lion prides uitgestorven.


INGEPIKT

Dit houdt nooit op. (Geef vooral uw goede geld aan ontwikkelingsorganisaties die ‘Improvement of the Livestock sector’ financieren!) Deze mensen hebben generátíés lang geduld. Ze blíjven maar claimen dat het park hun terrein heeft ingepikt. Door de overlevering gelóóft iedereen van hen dat ook nog. Politici knikken ja en amen. En op een gegeven moment is er een politicus die moeite heeft met zijn herverkiezing en is er niemand meer die de voorgeschiedenis kent of er belang aan hecht, het rapport van District Officer Lands Frank Höppener is spoorloos, en daar gáát het park. Zouden ze Kij Kij inlijven dan is het volgende borehole het nieuwe target. Landgebruiksplanning is het bergafwaarts hollen van het ene compromis naar het nóg slechtere. En vervolgens opnieuw. Eéns zou er een politicus moeten opstaan die met de vuist op tafel slaat en zegt: ‘En nou is het godverdomme afgelopen!’ Maar kom daar eens om bij politici. (Carmiggelt: ‘Twee hoeraatjes voor de democratie. Drie is teveel.’) En als die politicus doodgaat, beginnen de boeren in Bokspits opnieuw. Ik word moedeloos van dit verhaal. Dertig jaar geleden dezelfde onzin, en het houdt maar niet op!
Elias: ‘Frank, our time is over.’
Beste lezers, word wakker! Zo gaat het overal. Kijk uit met ontwikkelingshulp.


SURROGAAT

Het is ook in de Kalahari feitelijk al te laat, nu zelfs het Wildlife Department van het ongeorganiseerde Botswana tot in Mabuasehube Park campsites aanlegt compleet met afdakje. De gotspe!
Maar met het voorgaande in het achterhoofd, wat de parken in stand houdt, zijn helaas alleen de inkomsten die het genereert. Als die op peil komen, hebben boeren minder kans. Misschien moeten daarom zelfs wel die vermaledijde jacht tandenknarsend accepteren. Maar je moet dus het compromis voor sluiten dat je de echte onaangeraakte wildernis opgeeft omdat de mens nou eenmaal zijn lodge en ontbijt met gebakken eitje wil. En wil doden.
De meeste mensen wilenl een surrogaat, niet het echte. Het wordt campsites, lodges, zwembaden, game drives en facilities alom. En wellicht hunting camps. Dan hoeft ‘t voor mij niet meer, de ervaring van wildernis is dan verdwenen maar het ecosysteem wel gered. Dus misschien moeten we dan toch maar knarsetandend deze treurige weg kiezen. In 2020 staat in Mabuasehube in een boom gekerfd: ‘Johnny ♥ Anita’. Het is onvermijdelijk.
Ik verklaar hierbij plechtig dat ik met mijn dochters – als ze eraan toe zijn, maar liefst asap - door de Kalahari wil trekken om hen zo lang het nog kan, de ervaring van echte wildernis te geven. Kruger? Kenia? Mooie dierentuinen.


WEERBERICHT

Toch nog even wat luchtigs na al deze somberheid. Het ‘Nuuws’ geeft als voorspelling voor Upington: ‘Bloedend heet’.
In het bericht op Armstrongs zogenaamde bekentenis bij Oprah Winfrey werd deze laatste ‘kletskoningin’ genoemd: talkshowcoryfee.